Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology Vol.5 Issue.4

Doi:10.35365/ctjpp.23.4.02

ARAŞTIRMA YAZISI / RESEARCH ARTICLE

Sosyal Kaygının Yordayıcısı olarak Çocukluk Çağı Travmaları, Duygu Düzenleme Süreçleri ve Dissosiyasyonun İncelenmesi

Investigation of Childhood Traumas, Emotion Regulation Processes and Dissociation as Predictives of Social Anxiety

Elif Yöyen1, İrem Akyüz Çaylak2

Özet:

Bu araştırmanın amacı çocukluk çağı travmaları, duygu düzenleme süreçleri ve dissosiyasyonun sosyal kaygı açısından yordayıcılığını incelemektir. İlişkisel tarama modeli ve kartopu örnekleme yönteminin kullanıldığı araştırmaya 18-55 yaş aralığında 451 katılımcı alınmıştır. Veriler Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Duygu Düzenleme Süreçleri Ölçeği, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ve Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Analizler için basit doğrusal regresyon, çoklu regresyon ve hiyerarşik regresyon analizleri uygulanmıştır. Analizler sonucunda duygu düzenleme süreçlerinin alt boyutu olan öncül odaklı duygu düzenleme süreçlerindeki artışın sosyal kaygı belirtilerinde düşüşe sebep olduğu (R2=0.027, F=6.208, p=0.002); dissosiyatif yaşantıların alt boyutu olan absorptiondaki artışın sosyal kaygı belirtilerinde artışa sebep olduğu (R2=0.059, F=9.409, p=0.001) tespit edilmiştir. Hiyerarşik regresyon analizine sosyal kaygı üzerinde çocukluk çağı travmalarının (β =0.271) ve dissosiyatif yaşantıların (β =0.291) pozitif yönde, duygu düzenleme süreçlerinin (β =-0.144) ise negatif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tek başına çocukluk çağı travmalarının sosyal kaygıyı açıklama oranı (R2=0.020); çocukluk çağı travmaları ile dissosiyatif yaşantıların birlikteliğinin sosyal kaygıyı açıklama oranı (R2=0.056); çocukluk çağı travmaları, dissosiyatif yaşantılar ve duygu düzenleme süreçlerinin birlikteliğinin sosyal kaygıyı açıklama oranı ise (R2=0.067) yüksek olarak belirlenmiştir.  Bulgular gerek klinik çalışmalarda psikoterapilerin yapılandırılmasında ve gerekse toplum ruh sağlığını korumaya yönelik sağlık politikalarının yapılandırılmasında kullanıldığında sosyal anksiyetenin oluşması ve/veya tedavisinde yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Kaygı, Çocukluk Çağı Travmaları, Duygu Düzenleme, Dissosiyasyon

1Assoc. Prof., Sakarya University, Faculty of Arts and Sciences, Department of Psychology, Sakarya- Türkiye, [email protected], Orcid id:  0000-0002-0539-9263

2Specialist Clinical Psychologist, Marmara University Institute of Social Sciences, İstanbul- Türkiye, [email protected], Orcid id: ‪ 0000-0002-1344-1417

Address of Correspondence/Yazışma Adresi: Elif Yöyen, Sakarya University, Faculty of Arts and Sciences, Department of Psychology, Sakarya- Türkiye, [email protected]

Date of Received/Geliş Tarihi: 11.04.2023, Date of Revision/Düzeltme Tarihi: 24.07.2023, Date of Acceptance/Kabul Tarihi: 17.10.2023, Date of Online Publication/Çevirimiçi Yayın Tarihi: 15.12.2023

Citing/Referans Gösterimi: Yöyen, E. & Akyüz, İ. (2023). Investigation of Childhood Traumas, Emotion Regulation Processes and Dissociation as Predictives of Social Anxiety. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 5(4): 303-312

© 2023 Yazar (lar). Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü / Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi (www.ktppdergisi.com) tarafından yayınlanmıştır. Bu makale, Creative Commons Attribution 4.0 lisansının hüküm ve koşulları altında dağıtılan, orijinal çalışmanın uygun şekilde alıntılanması ve ticari amaçla kullanılmaması koşuluyla, herhangi bir ortam veya formatta kullanıma, paylaşmaya, uyarlamaya, dağıtmaya ve çoğaltmaya izin veren açık erişimli bir makaledir. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/