Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology Vol.5 Issue.2

Doi:10.35365/ctjpp.23.2.03

ARAŞTIRMA YAZISI / RESEARCH ARTICLE

Kontrol Odağı ve Ebeveynin Çocuğuyla İletişimi İlişkisi: Genel Öz- Yeterliliğin Aracı Rolü

Locus of Control and Parent-Child Communication: The Mediating Role of General Self- Efficacy

Ahmet Özbay1, Süleyman Kahraman2, Hatice Deniz Özdemir3, Göksu Güre4

Özet:

Ebeveynin çocuğuyla olan iletişimi hem ebeveyn hem çocuk için çok önemlidir. Çocuklarla ilk iletişime geçen ve onlara hayatı öğretmeye, göstermeye çalışan kişiler ebeveynleridir. Aile ilişkileri belirli standartlarda olduğu takdirde, çocukların psikolojik, duygusal durumları, gelişimleri ve davranışları pozitif yönde etkilenir. Kontrol odağı, kişinin kendisini etkileyen olayların kendi davranışlarıyla ilgili olduğunu düşünmesi ya da şans, kader, talih ve güçlü başkaları gibi kendisi dışındaki güçlerin işi olarak algılama eğilimidir. Araştırmada aracı rol olarak ele alınan genel öz-yeterlik ise ebeveyne özgü duygu düzenleme stratejileri ve bireyin belli koşullar altında istenen sonuçları vermesi için lazım olan davranışları başarılı bir şekilde yapabileceği inancı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada kontrol odağı, genel öz-yeterlik, ebeveynin çocuğuyla iletişimi üzerinde çalışılmış. Bu kavramlar arasındaki ilişkiyi bir modelde incelemek amaçlanarak kontrol odağı ile ebeveynin çocuğuyla iletişimi ilişkisinde genel öz yeterliğin aracı rolü olacağı hipotezi test edilmiştir. Araştırma verileri 412 ebeveynden çevrimiçi ortam aracılığıyla ile toplanmış olup; Kontrol Odağı, Genel Öz-yeterlik ve Ebeveynin Çocuğuyla İletişimi Ölçekleri kullanılmıştır. SPSS programında yapılan regresyon analizleri sonucunda; kontrol odağının ebeveynin çocuğuyla iletişimi üzerinde anlamlı bir yordayıcı etkisi olduğu ve kontrol odağı ile ebeveynin çocuğuyla iletişimi ilişkisinde genel öz yeterliğin tam aracı rolü olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgularla ilgili literatür çerçevesinde öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Kontrol Odağı, Genel Öz-yeterlik, Ebeveyn Çocuk İletişimi, Aracılık Rolü

1PhD, Republic of Turkey Ministry of National Education, Istanbul-Turkey, [email protected], Orcid; 0000-0001-5021-5980

2PhD, Beykent University, Faculty of Arts and Sciences, Department of Psychology, Istanbul-Turkey, [email protected], Orcid; 0000-0003-3468-2065

3PhD, Biruni University, Faculty of Education, Department of Psychological Counselling, Istanbul-Turkey, [email protected], Orcid; 0000-0003-3468-2065

4Clinical Psychologist, Istanbul-Turkey, [email protected], Orcid; 0000-0002-0142-8899

Address of Correspondence/Yazışma Adresi: Ahmet Ozbay, Republic of Turkey Ministry of National Education, Istanbul-Turkey, E-mail: [email protected]

Date of Received/Geliş Tarihi: 10.03.2023, Date of Revision/Düzeltme Tarihi: 11.05.2023, Date of Acceptance/Kabul Tarihi: 24.05.2023, Date of Online Publication/Çevirimiçi Yayın Tarihi: 17.06.2023

Citing/Referans Gösterimi: Ozbay, A., Kahraman, S., Özdemir, H. D. & Güre, G. (2023). Locus of Control and Parent-Child Communication: The Mediating Role of General Self- Efficacy, Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 5(2): 111-120

© 2023 Yazar (lar). Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü / Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi (www.ktppdergisi.com) tarafından yayınlanmıştır. Bu makale, Creative Commons Attribution 4.0 lisansının hüküm ve koşulları altında dağıtılan, orijinal çalışmanın uygun şekilde alıntılanması ve ticari amaçla kullanılmaması koşuluyla, herhangi bir ortam veya formatta kullanıma, paylaşmaya, uyarlamaya, dağıtmaya ve çoğaltmaya izin veren açık erişimli bir makaledir. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/