TürkçeCyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology Vol.5 Issue.4
Doi:10.35365/ctjpp.23.4.01
ARAŞTIRMA YAZISI / RESEARCH ARTICLE
Kişilik Bozuklukları ve Pekiştireç Duyarlılıkları Arasındaki İlişkilerde Duygu Düzenleme ve Cinsiyetin Düzenleyici Aracılık Modelleri
Moderated Mediation Models of Emotion Regulation and Gender in the Relationships between Personality Disorders and Reinforcement Sensitivity
Yusuf Bilge1, Gülşah Balaban2
Özet:
Alanyazında kişilik bozukluklarında kadın ve erkekler arasındaki farklılıklar çok sayıda çalışma ile ortaya konmaktadır. Ancak bu farklılıkların altında yatan nedenler net bir şekilde açıklanamamaktadır ve cinsiyetin duygu düzenleme ile ilişkili olarak düzenleyici rolüne ilişkin sınırlı sayıda çalışma olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada kişilik bozuklukları ile pekiştireç duyarlılık sistemleri arasındaki ilişkilerde duygu düzenleme ve cinsiyetin düzenleyici aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 18-66 yaş arası 262 kadın (%61, 4) ve 165 erkek (%38,6) olmak üzere toplam 427 (28,52±11,05) katılımcı dahil edilmiştir. Coolidge Eksen II Envanteri Plus Türkçe Kısa Formu, Pekiştireç Duyarlılık Ölçeği ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği- Kısa Form kullanılmıştır. İstatistiksel analizler için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon katsayısı yöntemi, Fisher Z testi, bağımsız örneklemler t-testi ve “PROCESS Macro v.3.5” programında yer alan Model 59 uygulanmıştır. Paranoid Kişilik Bozukluğu (KB), Borderline KB, Histrionik KB, Narsisistik KB, Çekingen KB, Bağımlı KB, DİS, Kaçma, Donma ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği puanlarının kadınlarda istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu; Antisosyal KB puanlarının erkeklerde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Düzenleyici aracılık analizinde Şizoid KB, Bağımlı KB, Borderline KB, Antisosyal KB, Obsesif Kompulsif KB, Histrionik KB ve Narsisistik KB’yi içeren modellerde cinsiyet ve duygu düzenlemenin düzenleyici aracılık rolüne sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, kişilik bozuklukları açısından kadın ve erkeklerin pekiştireç duyarlılık sistemlerinden ve duygu düzenleme güçlüğünden farklı şekillerde etkilendiğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: duygu düzenleme, cinsiyet farklılıkları, düzenleyici aracılık, kişilik bozuklukları, pekiştireç duyarlılığı
1Assoc. Prof., Istanbul Sabahattin Zaim University, Faculty of Humanities and Social Science, Department of Psychology, İstanbul-Türkiye, [email protected], Orcid id: 0000-0003-2754-9119
2Assist. Prof., Istanbul Sabahattin Zaim University, Faculty of Humanities and Social Science, Department of Psychology, İstanbul-Türkiye, [email protected], Orcid id: 0000-0002-2412-4249
Address of Correspondence/Yazışma Adresi: Yusuf Bilge, Istanbul Sabahattin Zaim University, Faculty of Humanities and Social Science, Department of Psychology, İstanbul-Türkiye, [email protected]
Date of Received/Geliş Tarihi: 25.03.2023, Date of Revision/Düzeltme Tarihi: 20.10.2023, Date of Acceptance/Kabul Tarihi: 21.11.2023, Date of Online Publication/Çevirimiçi Yayın Tarihi: 15.12.2023
Citing/Referans Gösterimi: Bilge, Y. & Balaban, G. (2023). Moderated mediation models of emotion regulation and gender in the relationships between personality disorders and reinforcement sensitivity. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 5(4): 292-302
© 2023 Yazar (lar). Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü / Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi (www.ktppdergisi.com) tarafından yayınlanmıştır. Bu makale, Creative Commons Attribution 4.0 lisansının hüküm ve koşulları altında dağıtılan, orijinal çalışmanın uygun şekilde alıntılanması ve ticari amaçla kullanılmaması koşuluyla, herhangi bir ortam veya formatta kullanıma, paylaşmaya, uyarlamaya, dağıtmaya ve çoğaltmaya izin veren açık erişimli bir makaledir. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/