TürkçeCyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology Vol.7 Issue.3
Doi:10.35365/ctjpp.25.3.11
DERLEME YAZISI / REVIEW ARTICLE
LGBTQ+ Aileler ve Çocukları: Psikososyal Gelişim Üzerine Bir Seçici Derleme Çalışması
LGBTQ+ Families and Their Children: A Selective Review on Psychosocial Development
Fatma Mahperi Uluyol1
Öz:
Son yıllarda, LGBTQ+ ebeveynlerin çocuklarının psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkilerine yönelik araştırmalar artış göstermiştir. Ancak, bu çalışmaların büyük bir kısmı, heteroseksüel ve LGBTQ+ ebeveynleri ve çocuklarını birbiriyle karşılaştırmaktadır. Bu tür karşılaştırmaların çoğu zaman heteronormatif varsayımlar temelinde yapılması, metodolojik kısıtlılıkları artırmakta, araştırma bulgularında çelişkiler yaratmakta ve konunun bilimsel olarak çok boyutlu bir bakış açısıyla ele alınmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca, çoğu çalışma LGBTQ+ ebeveynlerin cinsel yönelimleri, cinsiyet kimlikleri ve bireysel deneyimlerine odaklanırken, ebeveynlik süreçlerinin kalitesi ve LGBTQ+ ebeveynlik deneyiminin toplumsal ve kültürel dinamikler bağlamında nasıl şekillendiği üzerine yapılan çalışmalar sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle, bu çalışmada LGBTQ+ ebeveynlerin çocuklarının psiko-sosyal gelişimi, ebeveyn-çocuk ilişki kalitesi ve toplumsal damgalanma deneyimlerinin çocuklarının iyi oluşu üzerindeki etkilerinin incelenmesi için seçici derleme çalışması yapılmıştır. İlgili alan yazın Ocak 2000- Ağustos 2024 tarihleri arasında incelenmiştir. Bulgulara göre, LGBTQ+ ebeveynler tarafından yetiştirilen çocukların, heteroseksüel ebeveynlerin çocuklarıyla karşılaştırıldığında benzer psiko-sosyal gelişim gösterdikleri belirtilmiştir. Ancak bu çocuklar toplumsal önyargı, damgalanma ve ayrımcılıkla karşılaşabilmekte; bu da psiko-sosyal iyi oluşlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu noktada, destekleyici aile yapıları ve kaliteli ebeveyn-çocuk ilişkileri, LGBTQ+ ailelerde büyüyen çocukların sağlıklı gelişimini en çok destekleyen unsurlardan biridir. Öte yandan, ayrımcılık ve damgalanmanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için toplumsal düzeyde daha fazla destekleyici politika ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi gerekmektedir. Ayrıca çalışmaların ağırlıklı olarak lezbiyen ve gey (LG) ebeveynlere odaklanması ve yöntemsel sınırlılıklar, bulguların güvenilirliğini ve genellenebilirliğini azaltmaktadır. Sonuç olarak LGBTQ+ ailelerle yürütülen çalışmalarda, çocukların gelişimi değerlendirilirken araştırma desenlerinin yalnızca cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği temelinde yapılan karşılaştırmalı modeller üzerinden değil, bağlamsal sistemler perspektifiyle şekillendirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Cinsel ve toplumsal azınlıklar, Eşcinsel çiftler, Ebeveynlik, Aile, Çocuklar, Psikososyal uyum, Çocuk gelişimi.
1Asst. Prof., Akdeniz University, Faculty of Letters, Department of Psychology, Antalya, Türkiye, E-mail: [email protected], Orcid Id: 0000-0002-7879-9807.
Address of Correpondence/Yazışma Adresi: Fatma Mahperi Uluyol, Akdeniz University, Dumlupınar Blvd., Faculty of Letters, Department of Psychology 07070 Campus, Konyaaltı, Antalya, Türkiye, E-mail: [email protected].
Date of Received/Geliş Tarihi: 04.03.2025, Date of Revision/Düzeltme Tarihi: 05.05.2025, Date of Acceptance/Kabul Tarihi: 16.07.2025, Date of Online Publication/Çevirimiçi Yayın Tarihi: 22.09.2025
Citing/Referans Gösterimi: Uluyol, F. M. (2025). LGBTQ+ Families and Their Children: A Selective Review on Psychosocial Development. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 7(3), 309-316.
© 2025 Yazar (lar). Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü / Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi (www.ktppdergisi.com) tarafından yayınlanmıştır. Bu makale, Creative Commons Attribution 4.0 lisansının hüküm ve koşulları altında dağıtılan, orijinal çalışmanın uygun şekilde alıntılanması ve ticari amaçla kullanılmaması koşuluyla, herhangi bir ortam veya formatta kullanıma, paylaşmaya, uyarlamaya, dağıtmaya ve çoğaltmaya izin veren açık erişimli bir makaledir. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/