TürkçeCyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology Vol.7 Issue.4
Doi:10.35365/ctjpp.25.4.04
ARAŞTIRMA YAZISI / RESEARCH ARTICLE
Algılanan Ebeveynlik Stilleri ve Geç Ergenlerin Öz-şefkati ile Arasındaki İlişkiler ve Otobiyografik Anlatılarda Algılanan Ebeveynlerin Dinleme Özellikleri
Relationships between Perceived Parenting Styles and Self-compassion of Late Adolescents and Perceived Parents’ Listening Characteristics in Autobiographical Narratives
Sarah Zaneti1, İnci Boyacıoğlu2
Öz:
Bu çalışma, önceki araştırmalarda yaygın olarak görülen, ebeveynleri çocuklarının anlatılarını anlatıcı, ortak anlatıcı veya destekleyici olarak değil, dinleyici rolüyle atfederek, otobiyografik hafıza literatüründeki önemli bir boşluğu doldurmayı amaçlamıştır. Bu bağlamda, çalışma, geç ergenler arasında algılanan ebeveynlik tarzları ile öz-şefkat arasındaki ilişkileri, ebeveynlerin dinleyici olarak hizmet ettiği ve geç ergen çocukların anlatıcı olduğu olumsuz otobiyografik hafıza paylaşımı bağlamında incelemektedir. Bu ilişki, paylaşılan olumsuz anılarla ilgili yazılı anlatı özelliklerinin, bu olumsuz anılara yönelik duygusal değerlemenin ve ebeveynlerin dinleme algısal özelliklerinin aracılık ettiği rol aracılığıyla araştırılmıştır. Medyan analizleri, ebeveynlik tarzlarının ve aracılık eden faktörlerin, geç ergenlerin ebeveynleriyle paylaştıkları olumsuz anılara karşı öz-şefkat seviyelerini artırıp azaltmayacağını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Örneklem, Türkiye’nin çeşitli şehirlerinden 471 üniversite öğrencisinden (Yaş ortalaması = 20.39) oluşmakta olup, hem çevrimiçi hem de kağıt tabanlı anketler doldurmuştur. Sonuçlar, Türk genç yetişkinlerin çoğunlukla olumsuz anıları paylaşırken, babalarından çok annelerini tercih eden dinleyiciler olarak bildirdiklerini göstermiştir. Ayrıca, bulgular, algılanan olumlu dinleme özellikleri, olumlu duygusal değer ve yazılı anlatıların uzunluğunun, esnek ebeveynlik tarzı ile yüksek öz-şefkat seviyeleri arasındaki olumlu ilişkiyi anlamlı şekilde aracılık ettiğini ortaya koymuştur. Öte yandan, otoriter ebeveynlik tarzı, öz-şefkati üzerinde anlamlı olumsuz bir aracılık etkisi ile ilişkilendirilmiştir. İzin verici ebeveynlik tarzında ise tam bir aracılık bulunmuştur. Sonuçlar, literatür ışığında tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Otobiyografik anı-paylaşımı, otobiyografik anlatı, dinleyici, anlatıcı, ebeveynlik stilleri, öz-şefkat.
1PhD student., Dokuz Eylul University, Faculty of Literature, Department of Psychology, Izmir, Türkiye, E-mail: [email protected], Orcid Id: 0000-0002-3919-4063
2Prof. Dr., Dokuz Eylul University, Faculty of Literature, Department of Psychology, Izmir, Türkiye, E-mail: [email protected], Orcid ID: 0000-0002-1863-3792
Address of Correspondence/Yazışma Adresi: Sarah Zaneti, Dokuz Eylul University, Faculty of Literature, Department of Psychology, Izmir, Türkiye, E-mail: [email protected], Orcid Id: 0000-0002-3919-4063
Date of Received/Geliş Tarihi: 28.02.2025, Date of Revision/Düzeltme Tarihi: 02.06.2025, Date of Acceptance/Kabul Tarihi: 26.06.2025, Date of Online Publication/Çevirimiçi Yayın Tarihi: 15.12.2025
Citing/Referans Gösterimi: Zaneti, S. & Boyacıoğlu, İ. (2025). Relationships between Perceived Parenting Styles and Self-compassion of Late Adolescents and Perceived Parents’ Listening Characteristics in Autobiographical Narratives. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 7(4), 364-372.
© 2025 Yazar (lar). Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü / Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi (www.ktppdergisi.com) tarafından yayınlanmıştır. Bu makale, Creative Commons Attribution 4.0 lisansının hüküm ve koşulları altında dağıtılan, orijinal çalışmanın uygun şekilde alıntılanması ve ticari amaçla kullanılmaması koşuluyla, herhangi bir ortam veya formatta kullanıma, paylaşmaya, uyarlamaya, dağıtmaya ve çoğaltmaya izin veren açık erişimli bir makaledir. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/